Clouds rumbling in the sky; teeming rain.
I sit on the river bank, sad and alone.
The sheaves lie gathered, harvest has ended,
The river is swollen and fierce in its flow.
As we cut the paddy it started to rain.
One small paddy-field, no one but me -
Flood-waters twisting and swirling everywhere.
Trees on the far bank; smear shadows like ink
On a village painted on deep morning grey.
On this side a paddy-field, no one but me.
Who is this, steering close to the shore
Singing? I feel that she is someone I know.
The sails are filled wide, she gazes ahead,
Waves break helplessly against the boat each side.
I watch and feel I have seen her face before.
Oh to what foreign land do you sail?
Come to the bank and moor your boat for a while.
Go where you want to, give where you care to,
But come to the bank a moment, show your smile -
Take away my golden paddy when you sail.
Take it, take as much as you can load.
Is there more? No, none, I have put it aboard.
My intense labour here by the river -
I have parted with it all, layer upon layer;
Now take me as well, be kind, take me aboard.
No room, no room, the boat is too small.
Loaded with my gold paddy, the boat is full.
Across the rain-sky clouds heave to and fro,
On the bare river-bank, I remain alone -
What I had has gone: the golden boat took all.
ગાજે ગગને મેહુલિયા રે, વાજે વરસાદ-ઝડી;
ગાંડા નદી-પૂર છલિયાં રે, કાંઠે બેઠી એકલડી :
મ્હારા ન્હાના ખેતરને રે, શેઢે હું તો એકલડી.
મ્હેં તો ધાન વાઢી ઢગલા કરિયા,
ડૂંડાં ગાંસડી-ગાંસડીએ ભરિયાં,
ત્ય્હાં તો વાદળ ઘોર તૂટી પડિયાં,
ભીંજુ ઓથ વિનાની રે, અંગેઅંગ ટાઢ ચ્હડી;
મ્હારા ન્હાના ખેતરને રે, શેઢે હું તો એકલડી.
સ્હામે કાંઠે દેખાય રે, વ્હાલું મ્હરું ગામડિયું:
ગોવાળણ શી વાદળિયે રે, વીંટ્યું જાણે ગોકળિયું !
મ્હારે ચૌદિશ પાણીડાં નાચી રહ્યાં,
આખી સીમેથી લોક અલોપ થયાં,
ગાંડી ગોરજ-ટાણે રે, નદી અંકલાશ ચડી,
એને ઉજ્જડ આરે રે, ઊભી હું તો એકલડી;
મ્હારા ન્હાના ખેતરને રે, શેઢે હું તો એકલડી.
પેલી નૌકાનો નાવિક રે, આવે ગાતો : કોણ હશે ?
મ્હારા દિલડાનો માલિક રે, જાણે જૂનો બન્ધુ દિસે.
એની નાવ ફૂલ્યે શઢ સંચરતી,
નવ વાંકીચૂંકી એની દ્રષ્ટિ થતી:
આવે મારગ કરતી રે, પ્રચંડ તરંગ વિષે;
હું તો દૂરથી જોતી રે, જાણે જૂનો બન્ધુ દિસે.
પેલી નૌકાનો નાવિક રે, આવો ગાતો : કોણ હશે?
કિયા દૂર વિદેશે રે, નાવિક ! ત્હાંરાં ગામતરાં ?
ત્હારી નાવ થંભાવ્યે રે, આંહીં પલ એક જરા
ત્હારી જ્યાં ખૂશી ત્ય્હાં તું જજે સુખથી, મ્હારાં ધાન દઉં તુંને વ્હાલથી; મન માને ત્ય્હાં વાવરજે, હો પંથી !
મ્હારી લ્હાણી લે તો જા રે, મોઢું મલકાવી જરા !
મ્હારી પાસે થાતો જા રે ! આંહીં પલ એક જરા !
કિયા દૂર વિદેશે રે, નાવિક ! ત્હાંરાં ગામતરાં ?
લે ! લે ! ભારા ને ભારા રે, છલોછલ નાવડલી, બાકી છે ?- વ્હાલા મ્હારા રે ! હતું તે સૌ દીધ ભરી.
મ્હારી જુની પછેડી ને દાતરડી,
મ્હારાં ભાતની દોણી ને તાંસલડી,
તુંને આપી ચૂકી બધું વીણી વીણી.
રહ્યું લેશ ન બાકી રે, રહ્યું નવ કાંઈ પડી, રહી હું જ એકાકી રે, આવું ત્હારે નાવે ચડી; લે ! લે ! ભારા ને ભારા રે, છલોછલ નાવડલી,
હું તો ચ્હડવાને આવી રે, નાવિક નીચું જોઈ રહે, નવ તસુ પણ ખાલી રે, નૌકા નવ ભાર સહે; મ્હારી સંપત વ્હાલી રે, શગોશગ માઈ રહે.
ન્હાની નાવ ને નાવિક પંથે પળ્યાં,
આખી રાત આકાશેથી આંસુ ગળ્યાં.
સૂતી સરિતાને તીરે રે,પડી રહી હું એકલડી,
મ્હારી સંપત લઈને રે, ચાલી સોનાનાવડલી.
મ્હારા ન્હાના ખેતરને રે, શેઢે હું તો એકલડી !